ABD ve Rusya’nın planı, Türkiye’nin teklifi! Dünya medyasında manşet
Rusya’nın Ukrayna’yı işgale giriştiği 24 Şubat 2022’den bu yana imzalanan yegane büyük anlaşmadaki kilit rolü üstlenen Türkiye, bir kez daha diplomatik denklemin merkezine yerleşti.
Moskova’nın 17 Temmuz’da Karadeniz tahıl anlaşmasından çekilmesiyle gıda fiyatları hızla yükselirken, Ankara bir yılda yaklaşık 33 milyon tahılı dünyaya ulaştıran anlaşmanın yeniden hayata geçirilmesi için temaslarını artırıyor. Geçen hafta Ukrayna’nın başkenti Kiev’i ziyaret eden Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bugün ve yarın Rusya’nın başkenti Moskova’da. Bakan Fidan ve Rus mevkidaşı Sergey Lavrov’un ajandasındaki bir numaralı gündem, elbette Karadeniz tahıl anlaşması.
Rusya’nın Planı
Kritik buluşma öncesi Rusya tahıl anlaşmasına yeni bir alternatif sundu. Buna göre, Moskova Katar’ın da finansal desteğiyle Türkiye’ye indirimli 1 milyon tahıl gönderecek. Türkiye’de işlenecek tahıl, buradan dünyanın dört bir yanına sevk edilecek. Moskova, askıya aldığı önceki anlaşmanın Rus tahıl ve gübresinin ihracatı önündeki engelleri kaldırmadığını savunuyor.
ABD’nin Planı
Rusya, 20 Temmuz’dan bu yana Karadeniz’den Ukrayna limanlarına doğru hareket eden tüm gemileri askeri hedef olarak kabul ediyor. Söz konusu tarihten bu yana yalnızca iki tahıl gemisini İstanbul’a ulaştırabilen Ukrayna ve Batılı müttefikleri ise, alternatif bir rota arayışında.
İşgale karşı Kiev yönetimine en büyük desteği sunan ABD, Karadeniz koridoruna alternatifler üzerinde çalışıldığını duyurdu. İsmi açıklanmayan bir ABD Dışişleri Bakanlığı üst düzey yetkilisi, Ukrayna’nın Tuna Nehri üzerinden tahıl ihracatını artırmak üzere Romanya ve Moldova ile görüşüldüğünü söyledi.
Tuna Nehri üzerinden tahıl ihracatını ikiye katlamayı hedeflediklerini belirten ABD’li yetkili, “Alternatif rotaları desteklemek üzere istişarelerde bulunuyoruz. En öne çıkanı Tuna Nehri. Bu rota NATO kara suları içinde kalıyor. Dolayısıyla daha güvenli bir koridor oluşturduğu için bizim açımızdan çok cazip bir rota” dedi.
Yanı sıra Ankara ile de temasta olduklarını ekleyen aynı yetkili, Rusya’nın anlaşmaya dönmesi için gösterdiği çabada Türkiye’yi desteklediklerini vurgulayıp “Türkiye ile Rusya arasındaki görüşmelere doğrudan dahil değiliz ama ekiplerimiz BM ve Türklerle yakın iş birliği içinde” diye konuştu.
Türki’nin Teklifi
Buna karşılık, Dışişleri Bakanı Fidan, geçen hafta Kiev’de Türkiye açısından Karadeniz rotasına bir alternatif bulunmadığının altını özellikle çizdi. Bakan Fidan, alternatif rotalar riskler barındırdığını kaydetti.
Rus haber ajansı TASS ise, bu sabah servis ettiği bir haberde Ankara’nın Moskova’ya sunacağı teklifin detaylarına yer verdi. ‘Üst düzey Türk diplomat Moskova’ya tahıl anlaşmasının orijinal biçimiyle devam etmesini teklif edecek’ başlıklı haber, bir diplomatik kaynağa dayandırıldı. TASS’a bilgi veren diplomatik kaynağa göre, Ankara şu anki tabloda Ukrayna’daki çatışmanın Karadeniz’e yayılmasını engelleyecek en güvenli ve etkili yöntemin orijinal anlaşmanın yeniden başlatılması olduğunu düşünüyor.
ABD Medyası
Karadeniz tahıl anlaşmasının kaderi, bugün ABD’den Fransa’ya, Rusya’dan Avusturya ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne uluslararası medyanın manşetlerinde. New York Times gazetesi, canlı blog sayfasında iki dışişleri bakanının ihtiyaç sahibi ülkelere tahıl satışını sağlayacak teklifi görüşeceğini belirtip ‘Rusya, yarım kalmış anlaşmaya alternatif olarak tahıl planını sunuyor’ başlığını tercih etti.
Amerikan CNBC ‘Türkiye’nin Rusya’yı tahıl anlaşmasını yeniden canlandırmaya ikna edeceğine dair umutlar artıyor’ derken, Hakan Fidan ve Sergey Lavrov’un bugün ve yarın Moskova’da Karadeniz’de yeni bir tahıl anlaşması başlatma ihtimalini masaya yatıracağını yazdı. Karen Gilchrist ve Holly Ellyatt imzalı haberde, Rusya’nın sunduğu 1 milyon tahılın taşınacağı yeni plana dair ayrıntılara yer verildi.
Amerikan The Washington Post gazetesi, ‘Rusya bu hafta Türkiye ile Karadeniz tahıl anlaşmasının alternatifini görüşecek’ başlığını seçti.
‘Putin’ den Alternatif Arayış’
Al Jazeera, Ukrayna’daki savaşın 554’üncü gününe girdiğini belirtip Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın iki gün boyunca Rus mevkidaşı Sergey Lavrov’la Karadeniz tahıl anlaşmasına muhtemel bir alternatifi ele alacağını aktardı. Rusya’nın 1 milyon ton tahılın Türkiye’ye gönderilip oradan dağıtılmasını öngören bir teklifi dile getirdiğini kaydeden televizyon, Moskova’nın Ankara’nın arabulucuğunda imzalanan bir önceki anlaşmadan Temmuz ayında çekildiğini hatırlattı.
France 24 televizyonu, canlı blog sayfasında ‘Türk Dışişleri Bakanı, Karadeniz tahıl anlaşması görüşmeleri için Moskova’da’ başlığıyla gelişmeyi aktardı.
Rus haber sitesi Gazeta.Ru, ‘Rusya tahıl anlaşmasına alternatif çağrısında bulundu’ başlığını tercih etti, müzakerenin yalnızca Rusya lideri Vladimir Putin tarafından daha önce açıklanan şartlar çerçevesinde yapılacağını belirtti.
Online yayın yapan Ukrayna gazetesi Pravda ise, ‘ABD, Ukrayna’nın tahıl ihracatını artırmak için Romanya ve Moldova ile çalışıyor’ dedi.
Birleşik Arap Emirlikleri merkezli The National News, Türkiye’nin bir önceki anlaşmada başrol oynadığını hatırlatıp ‘Rusya, Türkiye’ye alternatif tahıl anlaşmasını kabul ettirmeyi deniyor’ ifadesini kullandı.
Avusturya merkezli dijital haber platformu Exxpress, ‘Putin Erdoğan’la tahıl anlaşmasına alternatif bulmak istiyor’ başlığıyla haberi sundu.